09/10/1604: Supernova SN-1604 bắt đầu tỏa sáng đến mức được chú ý và xác định là một «ngôi sao mới»

SN-1604 là một sao siêu mới (supernova, sinh ra do sự kết thúc cuộc đời của ngôi sao dưới dạng một vụ nổ) trong Ngân Hà, cách Trái Đất khoảng 20 nghìn năm ánh sáng. Trên bầu trời, SN-1064 nằm trong chòm sao Ophiuchus. Cấp sao biểu kiến cực đại SN-1604 đạt được là vào khoảng từ -2.25 đến -2.5. Supernova này đã tỏa sáng trên bầu trời Trái Đất cho đến tháng 3 năm 1606.


Theo các tài liệu ghi chép lại, SN-1064 được ghi nhận đầu tiên bởi các nhà quan sát tại miền bắc Italia, sau đó là đến các nhà quan sát tại Trung Quốc và Hàn Quốc. Tại Prague, Johannes Kepler cũng đã nhận được thông tin về sự xuất hiện của ngôi sao siêu mới, tuy nhiên, do lý do thời tiết, ông chỉ có thể bắt đầu các quan sát của mình từ ngày 17/10 cùng năm. Ông đã quan sát rất chi tiết supernova này và tổng hợp các kết quả trong cuốn sách «De Stella nova in pede Serpentarii» (Tạm dịch «Ngôi sao mới xuất hiện ở chân của người xà phu»(1)). Vì lý do trên, tuy không phải là người đầu tiên phát hiện ra SN-1064 nhưng tên của Kepler đã được dùng để đặt cho supernova này (Kepler's Supernova). Ngày nay, tàn tích của SN-1064 là một trong những những đối tượng được quan sát nhiều nhất bởi các dụng cụ thiên văn hiện đại. Đó được coi là một «vật mẫu» tiêu biểu cho những nghiên cứu về supernova.


Trần Tuấn Tú
Tài liệu tham khảo:
[1]Today in Science History, 1999 - 2007. October 09 - Births, Deaths, Events, http://www.todayinsci.com/10/10_09.htm
[2]Wikipedia, 07/2007. SN 1064, http://en.wikipedia.org/wiki/SN_1604

Ghi chú

(1) «Xà Phu» hay «Người Cầm Rắn» là biểu tượng của chòm sao Ophiuchus