Hôm qua, 16/3, CERN cho ra thông cáo báo chí tuyên bố rằng neutrino không hề chuyển động nhanh hơn tốc độ ánh sáng.

Những phép đo kiểm tra mới được thực hiện bởi một đội nghiên cứu độc lập với những nhà khoa học đã đưa ra khẳng định thực nghiệm gây tranh cãi ầm ĩ về những hạt “nhanh hơn ánh sáng”.

Kết quả của họ “cho thấy neutrino không vượt quá tốc độ ánh sáng,” theo thông cáo báo chí của Trung tâm Hạt nhân châu Âu (CERN).

Hồi tháng trước, CERN cho biết có thể những trục trặc kĩ thuật đã làm sai lệch những phép đo ban đầu, cái mà những nhà phê bình nghiên cứu trên cho biết họ luôn hết sức nghi ngờ.


Tranh luận bắt đầu diễn ra hồi tháng 9 năm ngoái, khi cái gọi là đội OPERA ở CERN công bố một cách thận trọng rằng những hạt hạ nguyên tử gọi là neutrino đã truyền đi nhanh hơn vận tốc ánh sáng khoảng chừng 6 km/s. Nhưng theo thuyết tương đối đặc biệt của Einstein thì vận tốc ánh sáng là tốc độ tối đa trong vũ trụ.

Các nhà khoa học đã đo thời gian khi các neutrino đó đi ra khỏi phòng thí nghiệm khổng lồ dưới lòng đất của CERN ở Geneva và đo lại lần nữa, sau khi chúng đã truyền đi 732 km qua lớp vỏ Trái đất, lúc chúng đi tới Phòng thí nghiệm Gran Sasso ở Italy.

Để thực hiện chuyến hành trình đó, các neutrino mất 0,0024 giây. Thay vậy, các nhà khoa học đo thấy các neutrino đi tới máy dò ở Italy sớm hơn 0, 00000006 so với trông đợi.

Biết rằng các kết quả của họ sẽ khuấy lên giông bão, đội OPERA đã yêu cầu các nhà vật lí khác thực hiện kiểm tra kết quả của họ để chứng thực hoặc bác bỏ cái đã nhìn thấy.


Là một phần của sự xác thực này, một thí nghiệm gọi là ICARUS tại Phòng thí nghiệm Gran Sasso đã khảo sát độc lập chuyển động của bảy hạt neutrino cũng được ghi nhận bởi đội OPERA.

Họ sử dụng một kĩ thuật đo mới gọi là buồng chiếu thời gian argon lỏng.

“ICARUS đo thấy vận tốc của neutrino không nhanh hơn tốc độ ánh sáng,” phát biểu của Carlo Rubbia, một nhà khoa học giành giải Nobel và là phát ngôn viên cho dự án ICARUS.

Nhưng ông và giám đốc nghiên cứu của CERN, Sergio Bertolucci, cho rằng các nhà khoa học có quyền đưa ra những khẳng định ‘khác người’ và những nhà khoa học khác có quyền xác thực chúng.

“Cho dù kết quả ra sao, thí nghiệm OPERA đã mang tính khoa học hoàn hảo ở chỗ họ công bố rộng rãi phép đo của họ trước cộng đồng và mời những phép đo độc lập. Đây là cách thức khoa học phát triển,” Bertolucci nói

Rubbia bổ sung thêm: “Đây là những phép đo khó thực hiện và đòi hỏi độ nhạy cao và chúng nhấn mạnh tầm quan trọng của quá trình làm khoa học.”

Hồi tháng 2, CERN cho biết đội OPERA đang kiểm tra một đường cáp nối và một thiết bị đo thời gian gọi là dao động tử có lẽ đã làm sai lệch các phép đo thời gian chuyển động của hạt neutrino.

Nhấn mạnh khả năng này, Bertolucci phát biểu hôm thứ sáu rằng “bằng chứng đang bắt đầu hướng đến kết quả OPERA là một sai số thực nghiệm.”

Nhưng ông cho biết những phép đo xác nhận khác đã và đang được thực hiện, trong đó có những thí nghiệm mới với những chùm hạt vào tháng 5 tới. Chúng sẽ mang lại “cho chúng ta phán quyết cuối cùng”.

Khi đội OPERA công khai các kết quả của mình, họ đã lường trước tình trạng lộn xộn trong cộng đồng vật lí hạt trong những tháng qua.

Những hạt chuyển động nhanh hơn ánh sáng sẽ làm rạn nứt thuyết tương đối đặc biệt của Albert Einstein hồi năm 1905, một cột trụ của vật lí hiện đại.

“Nếu kết quả này tại CERN được chứng minh là đúng, và các hạt được tìm thấy chuyển động nhanh hơn tốc độ ánh sáng, thì tôi sẵn sàng ăn quần luôn, truyền hình trực tiếp lên ti vi luôn”, Jim Al-Khalili, giáo sư vật lí tại trường Đại học Surrey, Anh quốc, tuyên bố hồi năm ngoái, lúc kết quả neutrino siêu sáng được công bố.