Vệ tinh cũ đua nhau rơi xuống Trái Đất

Cơ quan Hàng không Vũ trụ Mỹ (NASA) cho biết, vệ tinh Nghiên cứu Thượng tầng Khí quyển (UARS)đã rơi xuống trái đất trong khoảng thời gian từ 23 giờ 23 phút tối 23-9 đến 1 giờ 9 phút sáng nay 24-9,giờ miền đông nước Mỹ (10 giờ 23 phút đến 12 giờ 9 phút trưa 24-9, giờ VN).

NASA nhận định Vệ tinh UARS đã hoạt động 20 năm trên quỹ đạo, chiều dài 10,7m, đường kính 4,6m khi tiến vào khí quyển trái đất vệ tinh này sẽ vỡ thành hơn 100 mảnh trong quá trình rơi, hầu hết các mảnh vỡ sẽ cháy hết do ma sát với không khí. 26 mảnh còn lại nặng khoảng 532kg, phần nhiều là các khoang nhiênliệu, có thể “sống sót” và rơi phủ khắp một khu vực có chiều dài 1.000 – 2.000 km và rộng 400 – 500 km. Các mãnh vỡ của vệ tinh này không chứa các chất hóa học độc hại nhưng có thể rất sắc nhọn. Theo ông Niclolas JohnSon (giám đốc khoa học của chương trình văn phòng Quỹ đạo rác vũ trụ của NASA) cho biết dự tính mảnh lớn nhất còn sót lại của UARS sẽ có khối lượng 151kg. tuy nhiên sẽ không rơi ở khu vực Bắc Mỹ (theo tính toán mới nhất của NASA).

Do 70% bề mặt trái đất là nước nên khả năng các mảnh vỡ rơi xuống biển dễ xảy ra nhất, nhưng nhiều mảnh vỡ có thể “hạ cánh” trên đất liền. UARS có thể rơi ở bất cứ nơi nào giữa vĩ độ 57 độ vĩ Bắc và 57 độ vĩ Nam của xích đạo, tức là trải rộng từ cực Bắc của nước Anh đến cực Nam của Nam Mỹ. Đây vốn là khu vực đông dân nhất thế giới.

Lãnh thổ và vùng biển Việt Nam trải dài từ 8º27' – 23º23' độ vĩ Bắc nên cũng nằm trong khu vực hứng các mảnh vỡ. Tuy nhiên, địa điểm chính xác chỉ có thể được kết luận 2 giờ trước khi vệ tinh tiến vào khí quyển.

NASA cũng cho rằng khả năng gây nguy hiểm cho cuộc sống con người của UARS là 1/3.200, cao hơn giới hạn an toàn 1/10.000 mà NASA đề ra, nhưng không quên nhấn mạnh trước giờ chưa có ai bị thương do những mảnh vỡ rơi từ vũ trụ.

Những mảnh vỡ của vệ tinh nặng 6 tấn này, bao gồm thùng nhiên liệu bằng titan, vỏ bọc bằng berili, pin và vành bánh xe bằng thép không rỉ, rơi về phía Canada và châu Phi cũng như xuống một số vùng ở Thái Bình Dương, Đại Tây Dương và Ấn Độ Dương

NASA chưa xác định được thời gian cũng như địa điểm chính xác vệ tinh này rơi.

Một số thông tin chưa được xác nhận trên mạng xã hội Twitter cho biết, một số mảnh vỡ đã rơi xuống Okotoks, một thị trấn ở gần thành phố Calgary, miền tây Canada.

Vệ tinh mang tên The Upper Atmosphere Research Satellite (vệ tinh nghiên cứu tầng thượng quyển UARS) trị giá 740 triệu USD được tàu con thoi Discovery phóng vào vũ trụ từ năm 1991 mạng theo 10 thiết bị khoa học dùng để đo đạc nhiệt độ, sức gió và các thành phần hóa học ở tầng khí quyển (nghiên cứu tầng ozone của trái đất).. UARS chính thức hoàn thành nhiệm vụ, ngừng hoạt động vào năm 2005 và NASA sử dụng hết phần nhiên liệu còn lại để đặt nó vào quỹ đạo thấp hơn nhằm tránh va chạm với Trạm Không gian quốc tế (ISS).

Từ đó, UARS trở thành một trong những khối rác vũ trụ lớn nhất, được Mỹ theo dõi sát sao.

Theo tờ The New York Times, quỹ đạo của vệ tinh này ngày càng thấp dần và chuyện nó bị trọng lực của trái đất kéo xuống đã được dự báo từ lâu.

Nặng hơn 6 tấn với kích cỡ tương đương chiếc xe buýt, UARS cũng là một trong những vệ tinh lớn nhất của Mỹ rơi không kiểm soát trong hơn 30 năm qua.

Tuy nhiên, UARS không là gì nếu so với trạm không gian Skylab (Phòng thí nghiệm đầu tiên của hoa kỳ được phóng vào năm 1973), cũng rơi không kiểm soát vào năm 1979, bởi lẽ Skylab nặng gấp 15 lần UARS. Skylap đã rơi xuống miền tây nước Úc (một phần ở Ấn Độ Dương), khiến chính phủ nước này đòi Mỹ bồi thường… 400 USD để thu dọn các mảnh vỡ.

Chuyện mảnh vỡ vệ tinh và tên lửa rơi trở về trái đất không có gì mới, Khoảng 400 mảnh vỡ rơi xuống năm 2010

(24h) - Kính viễn vọng ROSAT nặng 2,5 tấn sẽ rơi xuống Trái đất vào cuối tháng 10 và có khả năng gây thương vong cao gấp rưỡi so với vệ tinh UARS.

Dù cho vệ tinh 6 tấn UARS của NASA không gây ra bất cứ thương vong hay thiệt hại kinh tế nào khi rơi xuống Trái đất thì tháng tới, chúng ta lại phải chuẩn bị tinh thần "đón" một khối rác vũ trụ khác. Đó là một kính viễn vọng không gian bị bỏ hoang của Đức có tên gọi ROSAT

Cuối tháng 10 hoặc đầu tháng 11 kính viễn vọng X-ray nặng 2,4 tấn ROSAT (cũng do NASA phóng lên vào năm 1990) sẽ rơi trở lại vào Khí quyển trái đất với xác suất gây thương vong là 1/2000

Sở dĩ nguy cơ của ROSAT cao gấp rưỡi so với UARS là vì yêu cầu kỹ thuật khi thiết kế bộ chiếu tia X. Dàn gương của kính viễn vọng cần phải chịu nhiệt rất tốt bởi trong 8 năm tuổi thọ của mình, lượng nhiệt mà bộ chiếu này tỏa ra là rất lớn.

Trên website của ROSAT, hãng sản xuất DLR ước tính có tới 30 mảnh vỡ với tổng trọng lượng lên tới 1,6 tấn có thể rơi xuống bề mặt Trái đất. Trong đó, hệ thống quang học X-ray, với dàn gương và kết cấu bằng sợi carbon tổng hợp cường lực của nó là nặng nhất.

Kính viễn vọng ROSAT nặng 2,5 tấn, được NASA phóng lên từ năm 1990, ngừng hoạt động từ năm 1999 và lang thang trong không gian từ đó, bởi nhà sản xuất đã không thiết kế một hệ thống điều khiển việc rơi trở lại Trái đất. Thời điểm cũng như vị trí rơi của ROSAT cũng không thể dự đoán chính xác bởi phụ thuộc quá nhiều vào hoạt động của mặt trời.

Chia sẻ với New Scientist, một đại diện của NASA cho biết các hoạt động của mặt trời khiến cho bầu khí quyển bị giãn nở lên trên và hút các vật thể "lang thang" trong không gian. Lý do khiến UARS quay về Trái đất sớm hơn dự kiến là vì hoạt động của mặt trời đột ngột mạnh lên. Và vì hoạt động nhiệt sẽ mạnh đến đỉnh điểm vào năm 2013 nên chắc chắn trong thời gian tới, số lượng các vụ rơi trở lại Trái đất như UARS và ROSAT sẽ ngày càng nhiều.

Một số điểm nổi bật từ UARS (Truyền hình vệ tinh nghiên cứu Khí quyển Thượng Tầng)

1. Mối tương quan trực tiếp giữa các phân phối ba chiều của suy giảm tầng ôzôn được quan sát và clo phản ứng được thành lập.

2. Sự thống trị của con người tạo chlorofluorocarbons trong số clo và flo trong tầng bình lưu đã được chứng minh rõ ràng.

3. Sử dụng nhiều năm quan sát sự di chuyển và pha trộn không khí ở tầng bình lưu và tầng giữa có nguồn gốc trên toàn cầu và theo mùa.

4. Chuỗi thời gian dài nhất (vượt quá 8 năm) hoàn toàn hiệu chuẩn năng lượng mặt trời irradiances quang phổ tia cực tím hơn cả mức tối đa và tối thiểu của các hoạt động năng lượng mặt trời được đo.

5. Phương pháp được phát triển để xác định sự hình thành phân tầng bình lưu và thành phần thông qua phân tích của các chữ ký phổ.

6. Sự tiến hóa của clo phản ứng trong mùa đông và vai trò của nó trong việc mất mùa xuân cực ozone đã được xác nhận và định lượng cho cả hai bán cầu phía nam và phía bắc trong nhiều năm.

7. Sự biến thiên theo mùa trong vận chuyển hơi nước từ tầng đối lưu nhiệt đới tầng bình lưu cho thấy mối liên hệ giữa lượng nước vào tầng bình lưu và chu kỳ theo mùa ở nhiệt độ trên tầng đối lưu nhiệt đới.

8. Quan sát hơi nước và khí mê-tan trong các vùng nhiệt đới cho thấy công tác tuyên truyền thống nhất của chu kỳ theo mùa quy mô thời gian dài hơn một năm trở lên, chỉ ra rằng ngang pha trộn giữa các vùng nhiệt đới và vĩ độ trung bình là giới hạn

Chi tiết thành quả của NASA các bạn có thể xem tại diễn đàn lớp

Một nhà khảo cổ học Mỹ đã phát hiện một kho báu khảo cổ gồm 17 kim tự tháp và hàng nghìn ngôi mộ, nhà cổ ở Ai Cập nhờ phân tích những bức ảnh của Cơ quan Hàng không vũ trụ Mỹ NASA. Chi tiết xem File Video trên diễn đàn lớp

Tên báo: báo mới, 24h, Thanh niên, NASA.gov, khoa học, New Scientist...

Tên bài báo: Vệ tinh UARS đã rơi xuống trái đất, Vệ tinh củ đua nhau rơi xuống trái đất...

Ngày tháng năm đăng bài: Từ 22/9 đến 26/9

Ngày nay có thể chế bộ phận trở về trái đất, hạn chế các vụ rơi vệ tinh gây tốn kém và nguy hiểm